چنانچه نگاهي به فهرست 30شهر آلوده جهان در سال2015 بيندازيم تقريبا همگي آنها مربوط به كشورهاي در حال توسعه هستند و تهران نيز در اين رده‌بندي در جايگاه سي‌ام آلوده‌ترين شهرهاي جهان قرار دارد. اين شهرها نقاط اشتراك ديگري نيز دارند ازجمله اينكه اكثر آنها از پرترافيك‌ترين شهرهاي جهان هستند چنان‌كه تهران در رده هشتم پرترافيك‌ترين شهرها قرار دارد.
با اين حال به‌نظر مي‌رسد امري كه بيشترين تأثير را روي آلودگي شهري دارد برنامه‌ريزي شهري است كه در اكثر شهرهاي آلوده جهان به‌صورت بخشي و با نگرش‌هاي مجزا ديده مي‌شود. درحالي‌كه برنامه‌ريزي شهري به‌صورت يكپارچه درنظر گرفته شود بسياري از مشكلات مربوط به آلودگي به‌وجود نخواهد آمد.
شهرهاي موفق جهان در زمينه آلودگي هوا عمدتا شهرهايي هستند كه از نظام مديريت و برنامه‌ريزي يكپارچه برخوردارند. در اين شهرها برخلاف كلانشهر تهران كه سازمان‌ها، نهادها و وزارتخانه‌هاي متعددي درگير مديريت و برنامه‌ريزي آن هستند، از بحث تفكيك زمين تا منطقه‌بندي و آماده‌سازي زمين شهري تا طرح‌هاي كلان شهري در مورد گسترش آينده شهر و مسائل مربوط به حمل‌ونقل و زيرساخت‌ها و تسهيلات همگي در اختيار يك نهاد به‌نام «مديريت شهري» هستند.
شهرهاي تميز دنيا هر كدام الگوي موفقي در زمينه برنامه‌ريزي و مديريت شهري هستند. به‌عنوان مثال كالگري كانادا به‌عنوان تميزترين شهر جهان در سال2015 شهروندان را از برخي كارها كه براي محيط‌زيست مضر و آسيب‌زا بوده منع مي‌كند. آدلايد در استراليا نيز مثال ديگري در اين زمينه است كه باوجود اينكه بيش از يك ميليون نفر جمعيت دارد اما يكي از پاك‌ترين شهرهاي جهان است به‌گونه‌اي كه بيش از 85درصد زباله‌ها در اين شهر بازيافت مي‌شوند. نمونه جالب ديگر در بين شهرهاي پاك دنيا سنگاپور است كه با وجود دارا بودن بيش از 5ميليون نفر جمعيت و نيز وجود صنايع بزرگ مقياس مانند نفت و پتروشيمي و تراكم بالاي جمعيتي اما باز ازجمله تميزترين شهرهاي جهان بوده و داراي كيفيت زندگي بالايي است كه به‌نظر مي‌رسد مديريت يكپارچه شهري رمز موفقيت اين كلانشهر جهاني باشد؛ چرا كه استراتژي توسعه اين شهر بر مبناي اصولي همچون پيشگيري، رصد كردن، الزام دولت و شهروندان به رعايت قوانيني خاص و آموزش‌هاي زيست‌محيطي قرار دارد.
اما در شهري چون تهران كه نهادهاي تصميم‌ساز و تصميم‌گير متعددي در آن به ايفاي نقش مي‌پردازند و در هيچ كدام از زمينه‌ها از استانداردهاي زمين و مسكن شهري گرفته تا راهبردهاي حمل‌ونقل و اعمال قوانين در اين زمينه نگرش جامعي ديده نمي‌شود، انتظار اينكه مديريت شهري بتواند مشكل آلودگي هوا را كه توسط انبوهي از دلايل و عوامل شكل گرفته است حل كند انتظاري غيرمنصفانه و غيركارشناسي است.
نظر شما